Yaşlılar ve Yatalak İnsanların Oruç Tutması Farz mıdır ?

Soru: Yaşlıların, örnek vermek gerekirse yaşı seksen, doksan yaşına ulaşmış ihtiyar ve yatalak bir kadın var. Tuvalet ihtiyacını gidermek için bile ayağa kalkamıyor. Bu kadına namaz ve oruç farz mıdır?

Cevap: Kadının durumu anlatıldığı gibi olduğunda namazdaki fiilleri doğru bir şekilde yapabilecek ve ima ile de olsa gücü ölçüsünde onu kılabilecek akla sahip ise namazı kılması üzerine farz olur. Çünkü Allah Teala şöyle buyurmaktadır: "Gücünüz yettiğince Allah'a karşı gelmekten sakının." (Teğabun: 16) "Allah bir kimseyi ancak gücünün yettiği şeyle yükümlü kılar." (Bakara: 286) Peygamber Sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurmuştur: "Size bir şeyi emrettiğim zaman gücünüz yettiğince onu yerine getiriniz."

Yine Peygamber Sallallahu aleyhi vesellem İmran b. Husayn'a şöyle dedi: "Namazı ayakta kıl. Gücün yetmezse oturarak ona da gücün yetmezse (yatarak) yanın üzerinde kıl." Bunu Buhari rivayet etti ve Nesai, sahih bir isnadla ona şu ilaveyi yaptı: "Buna da gücün yetmezse sırtüstü uzanarak kıl." Oruç tutmaya gücü yeterse tutar.

Eğer oruç tutmak ona meşakkatli gelirse herbir gün için bir yoksulu doyurur ve kaza etmesi gerekmez. Belde sakinlerinin yedikleri buğday veya pirinç gibi yiyeceklerden yarım ölçek vermesi de yeterlidir. Aklını kaybetmişse artık ona namaz da farz değildir, oruç da farz değildir. Başarı Allah'tandır. Allah'ın salât ve selamı Peygamberimiz Muhammed'e Sallallahu aleyhi vesellem onun ailesine ve ashabına olsun.

Kaynak
Fetâvâ el-Lecnetu'd-Daimetu li'l-Buhusi'l-İlmiyyeti ve'l-İfta, Fetva no: 8589 219
Fetâvâ el-Lecnetu'd-Daimetu li'l-Buhusi'l-İlmiyyeti ve'l-İfta, Fetva no: 6620